Hollands Decor: 1984 Ciske de Rat

Première 29 maart 1984

Regie Guido Pieters

Productie Matthijs van Heijningen

Locaties Amsterdam, Egmond aan Zee

Inhoud Een Amsterdams straatschoffie groeit midden jaren 30 op bij een liefdeloze moeder en een vader die er nooit is; gebaseerd op de boeken ‘Ciske de Rat’ uit 1941 en ‘Ciske groeit op’ uit 1943, de eerste twee delen uit de Ciske-trilogie van Piet Bakker.

Screenshots locaties

Nadat hij de klas is uitgestuurd verlaat Ciske Vrijmoeth (Danny de Munk) de 1e Leeghwaterschool en rent weg. Blankenstraat 376 in Amsterdam. Oorspronkelijk een lagere school, tegenwoordig kantoorruimtes.

Ciske holt de straat uit. Blankenstraat richting Frans de Wollantstraat.

Via de Frans de Wollantstraat loopt hij naar de tunnel onder het spoor van de Czaar Peterstraat.

Ciske zit op een kraan met een gevonden sigarenpeuk. Veemkade met zicht op Javaeiland.

Tenslotte wandelt hij naar huis waar hij woont met zijn moeder Marie (Willeke van Ammelrooy), tante Chris (Carolien van den Berg), broertje Theo (Danny Merk) en zusje Corrie (Mara Peelen). Conradstraat 150 in Amsterdam. Dit adres staat ook op de ansichtkaart die Ciske van zijn varende vader Cor (Peter Faber) heeft gekregen. De straat is meerdere keren in de film te zien.

Ciske loopt naar het café waar zijn moeder werkt. Conradstraat 170.

Deze locatie is ook te zien in Abel.

Het café bevindt zich op de hoek Czaar Peterstraat en Frans de Wollantstraat.

Na per ongeluk brand te hebben gesticht wordt Ciske gevangen gezet. Hij wordt opgehaald door rechercheur Muysken (Rijk de Gooyer). Onbekende locatie.

Ciske moet voor kinderrechter Van Loon (Henk Rigters) verschijnen. Onbekende locatie.

Ciske wordt naar een tuchtschool gestuurd. Voormalig kinderkoloniehuis, Zwartendijk 1 in Egmond aan Zee, tegenwoordig een appartementencomplex.

Weer terug in Amsterdam loopt Ciske naar zijn nieuwe school. Kruising Eerste Leeghwaterstraat en Czaar Peterstraat.

Het adres van de school is Kraijenhoffstraat 32. Als Ciske uit school komt staat zijn vader op hem te wachten.

Ciske en zijn vader gaan naar de dierentuin. Artis, Plantage Kerklaan 38-40 in Amsterdam.

De dierentuin is ook te zien in Alles is Familie.

Als Ciske ‘s avonds naar huis loopt breken er rellen uit. Dit lijkt de Czaar Peterstraat te zijn. De oproerpolitie werd gespeeld door een peloton van de mobiele eenheid.

Na een nacht in de cel brengt Muysken Ciske op de fiets naar huis. Hij rijdt via de Lijndenstraat naar de Conradstraat.

Ciskes vader neemt hem mee naar zijn vriendin tante Jans (Linda van Dyck) die een wasserij heeft. Czaar Peterstraat 120. De straat is meerdere keren in de film te zien.

Samen met vrienden Dorus (Rene Heilig), die in een rolstoel zit, Betje (Samantha Sluyter) en Sipke (Erik Arends) loopt Ciske door de Blankenstraat.

De klas van meester Bruis (Herman van Veen) gaat een dagje naar het strand. Egmond aan Zee, vlakbij het koloniehuis.

De ouders van de kinderen staan op de kade te wachten als de boot terugkomt van het dagje naar het strand. Onbekende locatie; het passagiersschip Jan Nieveen dateert uit 1928. Onder de naam F.P. von Knorring is het nu een restaurantschip in het Finse Åland.

Als Dorus in het ziekenhuis ligt gaat Ciske met meester Bruis op bezoek. Onbekende locatie.

Marie gaat Ciske ophalen bij tante Jans. Overkant van de Czaar Peterstraat, ter hoogte van nummer 137.

Ciske gaat langs bij de ouders van Dorus. Blankenstraat 21. De huizen zijn vervangen door nieuwbouw.

Henri (Willem Nijholt), de vriend van Marie, neemt haar mee naar een hotel. Eerste Coehoornstraat. De omgeving is onherkenbaar veranderd door nieuwbouw.

Als Marie teleurgesteld terug naar huis loopt wordt in de straat tegen fascisme gedemonstreerd. Opnieuw Conradstraat, links het inmiddels gesloopte gebouw van de Nederlandse Scheepbouw Maatschappij. Deze scène werd op 2 oktober 1983 gefilmd.

Na een nacht in een cel te hebben doorgebracht wordt Ciske door Muysken opgehaald. Buiten staat zijn vader te wachten en ziet hoe hij wordt meegenomen. Onbekende locatie.

Ciske wordt naar de gevangenis gebracht. Oranje Nassaukazerne, Sarphatistraat 600 in Amsterdam, nu kantoorruimte van een groothandel in speciaalbier.

Meester Bruis bezoekt Ciske in de gevangenis. Voormalig Garnizoen Kledingmagazijn, Conradstraat 419-421. Het gebouw is in 1988 gesloopt om plaats te maken voor woningen.

Nadat hij Jantje Verkerk (Yuri Bouma) uit het water heeft gered krijgt Ciske een medaille van hoofdonderwijzer Maatsuyker (Frans Kokshoorn). Binnengasthuis, Vendelstraat 2 in Amsterdam.

Cor en Jans trouwen met elkaar. Prinsenhof, Oudezijds Voorburgwal 197. Tot 1988 fungeerde het gebouw als stadhuis, tegenwoordig is hier hotel The Grand gevestigd. Deze scène werd op 4 september 1983 opgenomen.

Deze locatie is ook te zien in Wat Zien Ik.

Rolverdeling De aftiteling vermeldt 45 namen, na de negen hoofdrolspelers worden de overige namen op volgorde van opkomst genoemd.

Ciske “de Rat” Vrijmoeth - Danny de Munk (tevens zanger titel- en slotlied)
Marie Vrijmoeth - Willeke van Ammelrooy
Meester Bruis - Herman van Veen (tevens muziek titellied)
Henri Oosterbaan - Willem Nijholt
Cor Vrijmoeth - Peter Faber
Rechercheur Muysken - Rijk de Gooyer
Tante Jans - Linda van Dyck
Chris - Carolien van den Berg
Kapelaan De Goey - Adriaan Olree
Schooljuffrouw - Ingeborg Uyt den Boogaard
Theo - Danny Merk
Corrie - Mara Peelen
Cafébaas - Rudi Falkenhagen
Vriend van Henri - Hans Holtkamp
Man in cel - Bert Kuizenga
Kinderrechter Van Loon - Henk Rigters
Pieksma - Paul van Soest
Geel - Ge Frankenhuizen
Psycholoog - Hans van den Berg
Bennie - Fausto Talone
Klaas - Menno Herkes
Hoofdonderwijzer Maatsuyker - Frans Kokshoorn
Betje van Gemert - Samantha Sluyter
Jantje Verkerk - Yuri Bouma
Sipke - Erik Arends
Kees - Marcel Goeberts
Dorus Keulemans - Rene Heilig
Karel - Mika Stotzer
Mevrouw Keulemans - Joss Flühr
Meneer Keulemans - Phons Leussink
Suus Bruis - Monique Kramer
De Haan - Herman Kortekaas
Tuchtschooldirecteur Reinders - Cas Baas
Vergeer - Niek Pancras
Bak - Nico Schaap
Antonesse - Floris Andringa
Visser - Hans de Wijs
Buur - David van der Linden
Koosje - Krystle Stuur
Katrientje - Kim Stuur
Ambtenaar - Onno Molenkamp
Bruidje - Devika Strooker
Bruidegom - Leo Horn
Schoonvader - Ton Vos
Fotograaf - Harry Ammerlaan

Trivia

De opnamen vonden plaats van 6 augustus tot en met 9 oktober 1983. Oorspronkelijk zou de film in 1982 worden opgenomen maar moest worden uitgesteld omdat producent Wim Verstappen de financiering niet rond kreeg. Matthijs van Heijningen nam de productie van hem over.
Josine van Dalsum zou de rol van Chris spelen maar werd halverwege de opnamen langdurig ziek. Haar scènes werden opnieuw opgenomen met Carolien van den Berg. Josine van Dalsum is nog even in de film te zien als ze tussen omstanders in de stromende regen toekijkt hoe de moeder van Ciske wordt weggedragen.
De KRO, één van de financiers, zond de film in het najaar van 1986 uit als vierdelige serie. Hiervoor werden extra scènes gefilmd. Er zijn geen nieuwe locaties te zien, wel extra personages gespeeld door Marnix Kappers (gymleraar), Elsje Scherjon en Lettie Oosthoek (dames van het crisiscomité). In 1988 werd de film in twee delen uitgezonden door de KRO en in 2001 zond de AVRO de serie in zes delen uit.
Dit is de vierde verfilming van de eerste twee boeken uit de Ciske-trilogie, na Ciske de Rat (1955), de gelijktijdig opgenomen Duitse versie Ciske - Ein Kind braucht Liebe (1955) en de Amerikaanse televisiefilm A Boy named Ciske (1958).
Ruim twintig jaar na de film speelde Danny de Munk opnieuw Ciske Vrijmoeth, nu als volwassene in musical ‘Ciske de Rat’. Voor de musical werd ook het derde boek uit de trilogie, ‘Cis de man’ uit 1946, bewerkt. Rondom de zoektocht naar de Ciske als jongen werd de programmaserie Krijg toch allemaal de kolere (de eerste regel van het titellied) gemaakt. Er werden meerdere kinderen uitgekozen die afwisselend de rol van Ciske speelden. Dave Dekker mocht dat doen op de première in aanwezigheid van koningin Beatrix, die destijds ook aanwezig was bij de première van de film.