Première 20 september 1979
Regie Wim Verstappen
Productie Rob Houwer
Locaties Amsterdam, Zandvoort, Amstelveen, Schiphol, Medemblik
Inhoud Twee Amsterdamse rechercheurs onderzoeken de dood van een man in een centrum voor Oosterse meditatie. In eerste instantie wordt er gedacht aan zelfmoord, totdat er in het centrum wordt ingebroken; gebaseerd op de politieroman "Het Lijk in de Haarlemmer Houttuinen", het eerste deel uit de reeks 'Grijpstra & De Gier' van Janwillem van de Wetering uit 1975.
Screenshots locaties
Enkele screenshots zijn lichter gezet om de omgeving beter te kunnen zien.
De film begint met een beeld van het centrum van Amsterdam vanuit de lucht gezien.
Adjudant Henk F. Grijpstra (Rijk de Gooyer) en brigadier Rinus de Gier (Rutger Hauer) rijden over de Kloveniersburgwal ter hoogte van de Raamgracht.
Ze worden gevraagd naar de Kromme Waal te gaan waar “een probleem” zou zijn en rijden via Binnen Bantammerstraat naar Kromme Waal 15.
De volgende dag rijdt de Volkswagen Kever via Droogbaak naar Haarlemmer Houttuinen 1 waar het lijk van Piet Verboom is gevonden in het pand van de Hindistische Stichting. In de film is het adres Haarlemmer Houttuinen 3. De straat en het pand zijn meerdere keren in de film te zien.
De Gier mist bijna zijn bus. Assumburg 73 in Amsterdam; later in de film ontvangt hij een ansichtkaart met als adres Van Nijenrodeweg 112 in Amsterdam.
Op het politiebureau haalt De Gier koffie uit een automaat. Alleen het interieur van het gebouw, waaronder een paternosterlift, is een paar keer in de film te zien. Centrale Markthallen, Kostverlorenvaart in Amsterdam. Sinds 1998 is de naam Food Center Amsterdam.
Als ze over de Dam rijden krijgen Grijpstra en de Gier een melding van een vechtpartij.
Op dat moment komt een man uit de Pijlsteeg de Dam op rennen.
Deze locatie is ook te zien in Baantjer - Het Begin.
De rechercheurs zetten de achtervolging in en rijden de Eggertstraat in.
In Blaeu Erf komt de Volkswagen klem te zitten. Andere agenten schieten te hulp. Deze straat is tegenwoordig alleen toegankelijk voor bewoners.
De verdachte neemt de bus. Nieuwezijds Voorburgwal ter hoogte van nummer 154; er bevindt zich hier nog altijd een bushalte.
Grijpstra en De Gier gaan op bezoek bij Miesje Verboom (Joekie Broedelet), de moeder van Piet Verboom. Onderweg raken ze verdwaald en worden opgemerkt door een motoragent. Onbekende locatie.
Na de dood van haar zoon is Miesje Verboom naar een psychiatrische kliniek in Bussum gebracht. Volgens Habberdoedas van Meteren (Donald Jones), een agent die ook in het pand aan de Haarlemmer Houttuinen woont, is de naam Christelijk Vrijzinnig Sanatorium voor Neurosen. Dit sanatorium heeft echt bestaan en heet nu Altrecht, een stichting voor de Geestelijke Gezondheidszorg. Dit gebouw bevindt zich in Zeist en is niet in de film te zien. Onbekende locatie; in de film is niet veel van het gebouw te zien.
Grijpstra en De Gier gaan eten in Chinees restaurant Canton, Nieuwendijk 65; tegenwoordig een souvenirswinkel.
Als de man die ze eerder achtervolgde binnenkomt gaan de rechercheurs er achteraan. Ze rennen over de Nieuwendijk naar Ramskooi, een doodlopende steeg.
Een politieauto rijdt door de Oudebrugsteeg en zet de zwaailichten en sirene aan. Als ze bij Ramskooi aankomen is iets meer van de omgeving te zien.
Later die avond geeft Van Meteren De Gier een lift in zijn motor met zijspan. Ze rijden over de Herengracht ter hoogte van nummer 380. Als ze de Leidsegracht passeren gaat een politieauto hen achterna.
De achtervolging gaat via de Leidsestraat en de Leidsedwarsstraat, maar de motor is de politie te snel af.
De volgende dag gaan Grijpstra en De Gier naar de begrafenis van Piet Verboom waar ze zijn weduwe Constanze (Willeke van Ammelrooy) zien. De Nieuwe Ooster, Kruislaan 126 in Amsterdam.
De begraafplaats is ook te zien Moord in Extase.
Grijpstra neemt zijn kinderen (Ruud Jan Bos, Willem Bos) een dagje mee naar het strand. Zandvoort, op de achtergrond is de Rotondeflat te zien.
Het strand bij Zandvoort is ook te zien in Het Meisje met de Blauwe Hoed en Karakter.
De Gier gaat naar Constanze die tijdelijk bij haar ouders (Sacco van der Made en Connie Renoir) verblijft. Mercatorstraat 56.
Constanze neemt De Gier mee naar een plek waar ze als kind vaak kwam. Amsterdamse Bos, ingang Oude Karselaan in Amstelveen.
Mevrouw Grijpstra (Marjan Berk) neemt de verslaafde Helen (Marina de Graaf) mee naar de Eerste Hulp. Onbekende locatie.
Grijpstra gaat met Helen naar een dealer. Onbekende locatie.
Constanze gaat naar haar accountant Joachim de Kater (Hans Croiset). Keizersgracht 319.
De Gier neemt Constanze en haar dochtertje Yvette mee naar Artis.
De dierentuin is ook te zien in Ciske de Rat en Alles is Familie.
Van Meteren deelt een bekeuring uit. Keizersgracht 557.
Via de Willemsstraat (Brug 142) rijden de rechercheurs naar een woonboot op de Lijnbaansgracht.
Het lichaam van Piet Verboom wordt opgegraven en onderzocht door een schouwarts (Fer Conrad). Onbekende locatie.
Grijpstra en Gier gaan in een politieauto achter Van Meteren aan. Onbekende locatie.
Van Meteren rijdt over de Prinsengracht ter hoogte van de Bloemstraat.
Dankzij wegwerkzaamheden in de Bloemstraat weet Van Meteren te ontkomen. Deze scène werd op 8 mei 1979 gefilmd. Het gat in de weg, ter hoogte van nummer 28, werd speciaal voor de film gegraven.
De rechercheurs gaan naar Schiphol waar Constanze op het punt staat het vliegtuig naar Parijs te nemen. Ze stoppen voor vertrekhal Noord, nu Vertrekhal 1.
Constanze vertelt aan De Gier dat Van Meteren een boot heeft in Medemblik. Nog steeds in de politieauto rijden ze naar de haven van dit stadje. Onbekende locatie.
De motor met zijspan staat in de haven geparkeerd. Oosterhaven in Medemblik.
Grijpstra en De Gier gaan met een motorboot naar de boot van Van Meteren die op het IJsselmeer ligt.
Helen staat te wachten op een klant. Onbekende locatie.
Rolverdeling De begintitels vermelden 14 namen. De aftiteling vermeldt onder “met in alfabetische volgorde” nog eens 33 namen (inclusief de kat), gevolgd door "e.v.a.". De namen van de personages worden niet vermeld.
- Adjudant Henk F. Grijpstra - Rijk de Gooyer
- Brigadier Rinus de Gier - Rutger Hauer
- Constanze Verboom - Willeke van Ammelrooy
- Jan Karel “Habberdoedas” van Meteren - Donald Jones
- Helen - Marina de Graaf
- Agent Simon Cardozo - Frederik de Groot
- Commissaris - Jan Retèl
- Register-accountant Joachim de Kater - Hans Croiset
- Mevrouw Grijpstra - Marjan Berk
- Treesje - Hilly Ruardy
- Beuzekom - Jaap Stobbe
- Hoofdinspecteur - Tom van Beek
- Ringma “Ringetje” - Olaf Wijnants
- Miesje Verboom - Joekie Broedelet
- Rechercheur - Peter Bolhuis
- Zonen van Grijpstra - Ruud Jan Bos, Willem Bos
- Sientje, agent van meldkamer - Paula Cambach
- Lee Fong - Liew Chi Yong
- Dr. Van Waveren - Fer Conrad
- Jongeman met mes - Hans Cornelissen
- Dealer - John Kraaijkamp Jr.
- Vader van Constanze - Sacco van der Made
- Bart - Frans Mulder
- Yvette Verboom - Annemarie Nijhoff
- Moeder van Constanze - Connie Renoir
- Arts Eerste Hulp - Ellen Röhrman
- Schouwarts - Lex Schoorel
- Stewardess - Monica Strotmann
- Arts psychiatrische kliniek - Elisabeth Versluys
- Olivier - Remi
- Overige rollen - Eyk Backer, Mike Boissevin, Marcel van Canoy, Eveline Caudri, Gé Frankenhuizen, Yvette de Frey, Herman Haijemaije, Saartje Hamming, Ineke ter Heege, Johan Hobo, Evert Holtzer, Hans Klatser, Jeroen Lopes-Cardozo, Maureen Renzen, Edith Ringnalda, Ingeborg Uyt den Boogaard, Rob Zwart
Trivia
- De opnamen vonden plaats van 18 april tot en met juni 1979.
- Oorspronkelijk zou Paul Verhoeven de regisseur zijn, Monique van de Ven de vrouwelijke hoofdrol spelen en Gerard Soeteman het scenario schrijven maar na onenigheid tussen de regisseur en producent Rob Houwer ging dat niet door.
- De destijds populaire quizmaster Willem Ruis deed een screentest voor de rol van De Gier.
- Donald Jones kreeg een tijdelijk motorrijbewijs en leerde bij de politie hoe je moet schieten met pistool en karabijn. Hij voerde de sprong uit het raam zelf uit. Over deze scène, gefilmd op 19 mei 1979, maakte het Polygoonjournaal een reportage, te zien op YouTube.
- De zoons van Grijpstra worden gespeeld door Ruud Jan Bos en Willem Bos, kinderen van Marjan Berk en componist Ruud Bos.
- Janwillem van de Wetering bewerkte zijn boek tot filmverhaal dat van 15 september tot en met 21 september 1979 in zes delen in De Telegraaf werd gepubliceerd met foto’s uit de film. Enkele namen bij de rolverdeling zijn afkomstig uit dit feuilleton.
- Actrice Ronny Bierman bracht samen met het Amsterdamse Politie Mannenkoor 'Euterpe' de single ‘Grijpstra & De Gier’ uit, maar dit lied heeft behalve de titel niets met de film te maken.
- Op 6 maart 1983 zond de TROS de film uit op televisie. Met 6,6 miljoen kijkers was het de best bekeken film op televisie van dat jaar.
- In 1987 werd een tweede boek van Janwillem van de Wetering verfilmd, "De Ratelrat" uit 1984. Rijk de Gooyer en Marjan Berk speelden opnieuw Grijpstra zijn echtgenote. Rutger Hauer werd vervangen door Peter Faber. In 2004 ging de televisieserie Grijpstra en De Gier van start waarvan vier seizoenen zouden worden gemaakt.
Uitgaven
Deze film is in 2006 op dvd uitgebracht en als onderdeel van de 15 dvd-box De Rob Houwer Collectie.
 |  |
|---|---|
 | |
Met dank aan Amsterdam Film Locations voor diverse locatie-adressen.
Screenshots © VNF Filmproduktie
