1960 De Zaak M.P.

 
Première  30 september 1960

Regie  Bert Haanstra

Productie  UFA Filmex

Locaties Nederland  Amsterdam, Goirle, Gorp, Lage Vuursche, Haarlem

Locaties België  Brussel, Hoogstraten, Deurne, Lier

Inhoud  Als het beeldje van Manneken Pis wordt gestolen valt de verdenking op enkele Amsterdamse studenten. Philidoor Peters, oud-strijder die regelmatig rondleidingen geeft bij het Brusselse monument, besluit als wraak in Nederland het beeld van Hans Brinker te stelen. Hij weet echter niet dat zijn aanstaande schoonzoon Manneken Pis heeft gestolen om indruk op hem te maken.

 

Screenshots en foto's locaties

Philidoor (Ko van Dijk) geeft uitleg over de herkomst van het beeldje. De hoek van de Brusselse Stoofstraat en Eikstraat, waar Manneken Pis staat, werd in de Amsterdamse Cinetone Studio's tot in detail nagebouwd. Vanwege het geringe aantal uren zonlicht en de vele toeristen was het niet mogelijk om op locatie te filmen.

De grens tussen Nederland en België komt meerdere keren in de film terug. De eerste keer als de Nederlandse studenten (Ramses Shaffy, Jules Croiset en Ger Smit) op weg zijn naar de voetbalwedstrijd Nederland-België en twee flessen jenever verliezen. Onbekende locatie.

 

Als een Nederlandse man (Jan Blaaser) bij de grens een grap maakt over Manneken Pis moet hij ter controle zijn hele auto uitladen. Grensovergang Turnhoutsebaan/N630 bij Goirle. De gebouwen staan er nog, de slagboom is verdwenen.

In Amsterdam worden de onterecht beschuldigde studenten geïnterviewd. Achtereenvolgens zijn Brug 218, de Oudezijds Achterburgwal en Oudemanhuispoort, een gebouw van de Universiteit van Amsterdam, te zien. Het borstbeeld stelt de Romeinse godin Minerva voor. De foto's zijn gemaakt op 20 juli 2021.

Samen met collega oud-strijders Prosper en Marcel (Jaak Germain en Robert Maes), dochter Denise (Ingrid Valerius) en student Gaston (Julien Schoenaerts) rijdt Philidoor naar Nederland om het beeld van Hans Brinker te stelen. Opnieuw een grensovergang. Onbekende locatie.

Philidoor spreekt met zijn zwager Jef (Bernhard Droog) af waar ze het beeld van Hans Brinker de grens over zullen smokkelen. Buurtschap Gorp in de buurt van Hilvarenbeek, waar scenarioschrijver Jef van der Heyden woonde.

 

In 1960 bestond er al een beeld van Hans Brinker of het jongetje met zijn vinger in de dijk in Spaarndam. Toch werd voor de film een nieuw beeldje gemaakt, wellicht omdat dit beeld kleiner en dus handzamer is. Het werd ontworpen door Johan Jorna en uitgevoerd in gips. Een versie in brons bood hij zijn geboorteplaats Harlingen aan. Het staat in de haven op de Waddenpromenade. In de film staat het beeld in het fictieve Zijpeldam. De foto is gemaakt op 11 juli 2021.

's Nachts rijden Denise en Gaston terug naar België. Deze en andere scènes in het bos werden in de omgeving van Lage Vuursche gefilmd.

Op de plek waar het beeld van Hans Brinker stond is een gat in de dijk ontstaan. Het water stroomt over het land. Onbekende locatie, de klederdracht van de hozende dames doet denken aan Spakenburg.

 

Op de terugweg worden Philidoor, Marcel en Prosper bij de douane aangehouden en gevangen gezet. De koepelgevangenis in Haarlem, sinds 2016 niet meer als zodanig in gebruik.

 

Onder aanvoering van de Amsterdamse studenten loopt een groep demonstranten die het beeld van Hans Brinker terugeisen via de Reguliersgracht naar het Belgisch consulaat op Keizersgracht 659. De foto's zijn gemaakt op 21 juli 2021.

Camille wil het beeld van Manneken Pis verstoppen in de kraamkliniek waar zijn verloofde Denise (Ingrid Valerius) werkt. Via een schilderslift verlaat hij het gebouw. Dit was de ingang van het Sint Ignatiuscollege aan de Pieter de Hoochstraat Amsterdam. In het schoolgebouw zit nu het Montessori Lyceum.
Deze locatie is ook te zien in Havinck.

Het interieur van de kliniek was het Gemeentelijk Energie Bedrijf aan Tesselschadestraat 1 in Amsterdam. Het gebouw werd nadat het GEB in 1985 verhuisde gesloopt en vervangen door een parkeergarage.

 

Rolverdeling  De aftiteling vermeldt 33 namen "en vele anderen", de rol wordt niet genoemd. De film heeft opvallend veel kleine rollen waarbij de acteur één of twee zinnen tekst heeft.

• Camille - Albert Mol
• Philidoor Peters - Ko van Dijk
• Zuster Leontien - Julia De Gruyter
• Denise Peters - Ingrid Valerius
• Kraanmachinist Sus - Kees Brusse
• Gaston - Julien Schoenaerts
• Zuster Ursula - Germaine Loosveldt
• Prosper - Jaak Germain
• Marcel - Robert Maes
• Student Karel Vos - Ramses Shaffy
• Student - Jules Croiset
• Student - Ger Smit
• Mevrouw Peters - Mieke Verstraete
• Douanier - Guus Verstraete
• Agent - Bob Verstraete
• Hoofdzuster - Jeanne Verstraete
• Pastoor - Remy Angenot
• Jef - Bernard Droog
• Snelfotograaf - Herbert Joeks 
• Douaniers - Jan Blok, Piet Römer
• Nepdouaniers - John Leddy, John Soer
• Brigadier - Robert Marcel
• Man met vals beeld - Pierre Myin
• Mahari - Paul Storm
• Assistente Mahari - Ellen de Thouars
• Man bij de douane - Jan Blaaser
• Straatveger - Theo Van den Bosch
• Boer - Frans 't Hoen
• Automonteur - Marc Janssen
• Agent - Herman Niels
• Barman Victor - Lex Goudsmit
• Commissaris - Marcel Cauwenberg
• Burgemeester - Jan Cammans
• Voddenkoopman - Jan van Ostade
• Man in tram - Lou Geels
• Amerikaanse toerist - Marjan Berk
• Nieuwslezer - Omer Grawet (zichzelf)
• Politiek commentator - G.B.J. Hiltermann (zichzelf)
• Scheidsrechter - John Kelly (zichzelf)
• Nederlands elftal - Kees Rijvers (aanvoerder), Frans de Munck (doelman), Roel Wiersma, Kees Kuijs, Bennie Muller, Humphrey Mijnals, Jan Klaassens, Piet van der Kuil, Henk Groot, Tonny van der Linden, Coen Moulijn (allen zichzelf)
• Belgisch elftal - Henri Dirickx (aanvoerder), Armand Seghers (doelman), Charly Saeys, Guy Raskin, Robert Willems, Armand 'Jef' Jurion, André Piters, Martin Lippens, Léon Ritzen, Paul Vandenberg, Jean Jadot, Victor 'Vic' Mees (allen zichzelf)

 

Trivia

• Bert Haanstra had tijdens de voorbereidingen geen tijd om naar de Oscaruitreiking in Hollywood te gaan, waar zijn korte documentaire Glas op 4 april 1960 als eerste Nederlandse film een Oscar zou winnen.
• Begin augustus 1960 werd de laatste scène gefilmd, een kort gastoptreden van politiek commentator mr. G.B.J. Hilterman als zichzelf. Hij ontving hiervoor ƒ 1000,-. Hij schonk dit bedrag aan de vredesorganisatie van pater Dominique Pire, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1958.
• Voor de première was een gedeelte van het decor uit de Cinetone Studio's in de lobby van theater Tuschinski in Amsterdam gezet.
• In "Bert Haanstra's De zaak M.P.", een 140 pagina's tellend boekje, wordt de film naverteld door Gait Berk (assistent van Bert Haanstra) en aangevuld met gegevens en wetenswaardigheden.
• Omdat de film het succes van Bert Haanstra's Fanfare niet kon evenaren wordt De Zaak M.P. vaak als 'flop' omschreven. Dit is niet geheel terecht, met 756.128 bezoekers was het na De Overal de best bezochte Nederlandse speelfilm uit de jaren 60.
• De filmopnamen begonnen op 24 april 1960 tijdens de voetbalwedstrijd België tegen Nederland in het Bosuilstadion in Deurne. Volgens het scenario moest België winnen en dat gebeurde ook, de uitslag was 2-1. Andere plaatsen in België waar gefilmd werd waren Brussel (Grote Markt, Stevens-Delannoystraat), Hoogstraten (Begijnhof) en Lier (stadhuis).

Locaties in Vlaanderen, van links naar rechts: Bosuilstadion in Deurne, Grote Markt en Stevens-Delannoystraat in Brussel.

 
Uitgaven

De film is in 2007 op dvd uitgebracht, ook verkrijgbaar als onderdeel van de 10 dvd-box met het complete werk van Bert Haanstra en een 4 dvd-box met zijn speelfilms.

Screenshots © RNtv