1980 Spetters

 
Première  28 februari 1980

Regie  Paul Verhoeven

Productie  Joop van den Ende

Locaties  Maasland, Maassluis, ’s-Graveland, Delft, Eindhoven, Rotterdam, Halle, Markelo, Vlaardingen, Leersum, Bleiswijk, Amsterdam (studio)

Inhoud  De vrienden Rien, Eef en Hans besteden al hun vrije tijd aan motorcross en uitgaan. Als de patatkraam van de knappe Fientje en haar broer Jaap in het dorp komt zal dat hun leven voor altijd veranderen.

 
Screenshots locaties

Eef (Toon Agterberg) verlaat het ouderlijk huis op zijn motor. Zijn vader (Hans Veerman) heeft een tuinbouwbedrijf. Commandeurskade 60 in Maasland. De passerende bus rijdt over de Molenweg. 
Locatie herkend door Basil Winkler.

 

Eef passeert een molen, een brug en rijdt een man (Gees Linnebank) die de bus wilt halen nat. Molenweg in Maasland. De brug met vier katrolhuisjes, bijgenaamd de 'pleetjesbrug', is in 1997 gesloopt en vervangen door de Beatrixbrug.

 

De ouders (Ab Abspoel en Coby Timp) van Rien (Hans van Tongeren) wonen boven hun café. Haven 7b in Maassluis. 'Café Harmonie' op 5a, meerdere keren in de film te zien, is tegenwoordig schoonheidssalon Anita Cosmetics.

 

Rien passeert het Nationaal Sleepvaartmuseum, Hoogstraat 1 in Maassluis, en rijdt verder over Wip. Beddenspecialist Spijker is hier nog altijd gevestigd.

 

Hans (Maarten Spanjer) heeft problemen met zijn motor, zijn vader (Rudi Falkenhagen) geeft hem een zetje. Rusthuisstraat en Noordvliet Noordzijde in Maassluis.

 

Rien, Eef en Hans gaan kijken bij een reportage die Studio Sport-verslaggever Frans Henkhof (Jeroen Krabbé) maakt over motorcrosser Gerrit Witkamp (Rutger Hauer) bij diens woning. Huize Swaenenburgh, Franse Kampweg 6 in ’s-Graveland.
Locatie herkend door Basil Winkler.

 

Rien gaat langs bij de supermarkt waar zijn vriendin Maja (Marianne Boyer) werkt. SM Van Ginneken's Supermarkt, Burgwal 5 in Delft. De supermarkt is meerdere keren in de film te zien. Op het adres zit nu een filiaal van Dille & Kamille.

 

Rien gaat langs bij de garage met benzinepomp waar Eef werkt. De garage is meerdere keren in de film te zien. Hoek 's-Herenstraat en De Herenwei in Maasland. De garage is vervangen door een woonhuis, de huizen op 's-Herenstraat 88 en 89 staan er nog wel.

 

's Avonds gaan de drie vrienden met hun vriendinnen uit in een discotheek. Club Hollywood, Dommelstraat 7 in Eindhoven. De discotheek sloot in 2001, nu is hier BoulesBitesBar gevestigd.

 

Het exterieur van de discotheek is een andere locatie. Bristol Discotheek, Hofplein 31 in Rotterdam. Aan het Hofplein ligt ook de fontein waar ze langs rijden.

 

Eef en Hans gaan met Truus (Saskia Batenburg) en Annette (Yvonne Valkenburg) naar een bouwplaats. Onbekende locatie.

 

De volgende ochtend gaan de ouders van Eef en zijn zus naar de kerk. Eef passeert hen op zijn motor. Kerkstraat en Kerkplein in Maassluis.

 

Terwijl de kerkgangers de kerk binnengaan rijden de motorrijders weg. Kerkplein met de Groote Kerk in Maassluis.

 

In Rotterdam rijden de motorrijders via de Bovenstraat en de Willem van Gelderstraat richting de Van Brienenoordbrug. De opvallende lichtmasten ('kraaiennesten') zijn in 1992 afgebroken.

 

Rien en Hans doen mee aan een wedstrijd bij de amateurs. Hans maakt ruzie met Eef als zijn motor niet start. Rien neemt het op voor patatbakster Fientje (Renée Soutendijk) als leden van een motorbende haar niet willen betalen. Circuit De Kappenbulten, Wolfersveenweg 29 in Halle.

 

De scènes van de motorcrossrace werden opgenomen tijdens de Grand Prix 500cc op circuit De Herikerberg, Herikeresweg 9 in Markelo.

 

's Avonds wandelt Fientje langs de huizen. Groen van Prinsterenkade 5 in Maasluis.
Locatie herkend door Basil Winkler.

 

Samen met haar broer Jaap (Peter Tuinman) heeft Fientje de rijdende patatkraam midden in het dorp gezet. 's Morgens gaat ze boodschappen doen. Wagenbrug in Maassluis.

 

De patatkraam staat op Veerstraat Zuidzijde in Maassluis.

 

Frans Henkhof roept de motorrijders en hun vrienden op naar inhuldiging van Gerrit Witkamp te komen als hij wereldkampioen wordt. Onbekende locatie.

 

Fientje rijdt Henk klem. Onbekende locatie.

 

Nadat Fientje Rien een sponsordeal bij Honda heeft bezorgd koopt hij een bontjas voor haar. De Bijenkorf, Coolsingel 150 in Rotterdam.
Locatie herkend door Basil Winkler.

Rien en Fientje gaan naar de Space Tower, bovenop de Euromast, Parkhaven 20 in Rotterdam.
De Euromast is ook te zien in Op de Hollandse Toer.

 

Rien en Hans gaan een stuk rijden op hun motor. Maassluisedijk in Vlaardingen.

 

Na het ongeluk bezoekt Fientje Rien in een revalidatiecentrum. Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Hoogstraat 8 in Leersum.

Locatie herkend door Basil Winkler.

 

's Avonds geeft de fanfare waar Hans en Truus in spelen een optreden. De vader van Hans is dirigent. Lijnbaan in Rotterdam.

 

Eef bespioneert twee mannen die een metrostation in aanbouw zijn binnengelopen. Metro van Rotterdam, het is niet bekend welk station dit is.

 

Rien zit in een rolstoel en wordt opgehaald van het station door zijn ouders. NS Centraal Station Maassluis, in 1980 werd het stationsgebouw uit 1891 vervangen door nieuwbouw. Deze scène werd als eerste gefilmd.

 

Hans heeft de motor van Rien gekregen en rijdt over een vuilnisbelt. Fientje brengt enkele vuilniszakken. Stortplaats Hoge Bergse Bos, Rottedijk 11 in Bleiswijk.
Locatie herkend door Basil Winkler.

 

Rien rijdt door de stad. Hoek Van Oldenbarneveltplaats en Lijnbaan in Rotterdam.

 

Bij het Gemeentelijk Monument ziet Rien Maja, die zich heeft aangesloten bij een religieuze groep. Zij trakteert hem op een ijsje. Lijnbaan in Rotterdam.

 

Eef chanteert een oudere getrouwde man die hem probeerde te versieren. Onbekende locatie.

 

Maja neemt Rien mee naar een gebedsgenezer. Zijn tent staat op de hoek Weena en Lijnbaan in Rotterdam.

 

Het interieur van de tent werd gefilmd in de Cinetone Studio's, Duivendrechtsekade 85 in Amsterdam.
Locatie herkend door Basil Winkler.

Rien wil zelfmoord plegen en gaat naar een snelweg. John F. Kennedyweg ter hoogte van het IJsselmondseplein in Rotterdam.

Jaap verlaat het dorp met de rijdende patatkraam. A16 ter hoogte van de Van Brienenoordbrug in Rotterdam.

 

Rolverdeling  De begintitels vermelden 20 namen, alleen van Jeroen Krabbé en Rutger Hauer wordt ook de naam van het personage genoemd. De aftiteling vermeldt onder "met medewerking van" nog eens 14 namen, gevolgd door "e.v.a.".

• Rien Hartman - Hans van Tongeren, André Sprengelmeyer (stand-in)
• Fientje - Renée Soutendijk
• Eef de Wit - Toon Agterberg
• Hans Blaak - Maarten Spanjer, Henk Seppenwolde (stand-in)
• Maja van de Brink - Marianne Boyer
• Jaap - Peter Tuinman
• Truus - Saskia Batenburg
• Annette - Yvonne Valkenburg
• Vader van Rien - Ab Abspoel
• Vader van Hans - Rudi Falkenhagen
• Vader van Eef - Hans Veerman
• Frans Henkhof - Jeroen Krabbé
• Gerrit Witkamp - Rutger Hauer, Gerrit Wolsink (stand-in)
• Man met hond - Ben Aerden
• Revalidatiearts - Kitty Courbois
• Meisje op bromfiets - Margot Keune
• Hilde Witkamp - Jonna Koster
• Homoseksuele man - Gees Linnebank
• Leden motorbende - Hugo Metsers, Theu Boermans, Loes Luca
• Gebedsgenezer - Peter Oosthoek
• Overvallen homoseksuele man - Eric Beekes
• Moeder van Eef - Truus Dekker
• Agent - Ursul de Geer
• Moeder in auto - Bruni Heinke
• Prostitué - Jan Hopmann
• Danseres in discotheek - Juanita Landbrug
• Moeder van Rien - Coby Timp
• Vader in auto - Herman Vinck
• Regisseur - Ivo Niehe
• Vrouw bij gebedsgenezer - Ellen de Thouars
• Man in publiek bij gebedsgenezer - Onno Molenkamp
• Met medewerking van - Hans Holtkamp, Henk van Houten, Johan Simons, Mike West

 
Trivia

• De opnamen vonden plaats van 7 augustus tot en met 3 oktober 1979. Op 4 augustus van dat jaar werd al gefilmd tijdens de Grand Prix in Markelo.
• 
  De muziek werd gecomponeerd door Ton Scherpenzeel en in Amerika opgenomen door zijn band Kayak. Er werd alleen een single uitgebracht, "Lost blue of Chartres" op kant A en "Theme from Spetters (Part II)" op kant B.
• In zijn boek Spanjer in stukken herinnert Maarten Spanjer zich dat twee weken voor de première de film werd vertoond voor cast en crew. Zijn naam werd verkeerd vermeld op de begintitels, Spaander in plaats van Spanjer. Toen hij vroeg of dit nog kon worden aangepast reageerde Hans Kemna, casting director en assistent van de regisseur, dat hij zich niet moest aanstellen. Paul Verhoeven liet echter de titelrol aanpassen. Bij de aangepaste versie bleek tot ontsteltenis van Hans Kemna nu zijn naam verkeerd gespeld te zijn: Kemma in plaats Kemna. Deze fout is nooit hersteld.
• In de Andere Tijden-aflevering 'Spetters - De wording van een cynisch sprookje' van 17 juni 2003 kijken betrokkenen terug op de film en de ophef die deze veroorzaakte. Er werd zelfs een anti-Spetters actiegroep opgericht. Op de website van Andere Tijden kan de aflevering worden teruggekeken en is een uitgebreid artikel over de totstandkoming van de film te vinden.
• In 'Gerrit Wolsink, oerend hard!', een aflevering van Andere Tijden Sport van 8 juni 2019, komt de film ook aan bod, vanaf 17:50. Het personage van Rutger Hauer is op de motorcross-racer gebaseerd. Wolsink was de stand-in van de acteur.
• Op YouTube zijn in 2020 twee korte video's gezet over de filmlocaties in Maassluis toen en nu, Spetters zo'n 40 jaar later... en Spetters zo'n 40 jaar later.

 

Uitgaven

De film is in 2001 en 2003 in een matige kwaliteit op dvd verschenen. In 2012 werd de film gerestaureerd en zowel in de bioscoop, op dvd als op blu-ray uitgebracht. De in 2021 verschenen Britse dvd bevat tevens een Engels gesproken audiocommentaar van Paul Verhoeven.

Screenshots © VSE Film